Voorbijgaand aan technische en politieke vragen over grenzen aan broeikasgassen, duurzame ontwikkeling en de hiermee samenhangende financiering, is de fundamentele vraag voor de mensheid of zij, met haar diepgewortelde patronen van conflict, eigenbelang en kortzichtigheid, zich op mondiale schaal kan toeleggen op redelijke samenwerking en planning op langere termijn.
De Earth Summit bracht zowel de complexiteit als de onderlinge samenhang aan het licht van deze problemen, waarmee de mensheid wordt geconfronteerd. Deze problemen - waaronder de apocalyptische dreiging van verwarming van de atmosfeer en de dunner wordende ozonlaag, de onderdrukking van vrouwen, de verwaarlozing van kinderen en onbelangrijk geachte volkeren, om er een paar te noemen - kunnen geen van alle op een realistische manier de aandacht krijgen, zonder dat rekening wordt gehouden met alle andere problemen. Ze kunnen niet worden opgelost zonder een zeer grote mate van samenwerking en coördinatie op alle niveaus, een samenwerking die de totale gezamenlijke ervaring van de mensheid overstijgt.
Het potentieel voor een dergelijke samenwerking is echter ondergraven door de algemene verlaging van het menselijk karakter. Hoewel dit gewoonlijk niet besproken wordt in het kader van de milieu- en ontwikkelingsuitdagingen, zijn er op dit ogenblik in de wereld bepaalde tendensen - waaronder het wijdverbreide gebrek aan morele discipline, de verheerlijking van hebzucht en materialisme, het steeds verder uiteenvallen van gezin en gemeenschap, het opkomen van wetteloosheid en wanorde, van racisme en fanatisme, en het stellen van het nationale belang boven het welzijn van de mensheid - die de fundamenten van samenwerking - geruststelling en vertrouwen - vernietigen.
Voor de vestiging van eenheid en samenwerking is het keren van deze vernietigende tendensen onontbeerlijk. Deze ommekeer zal een groter inzicht in de menselijke natuur vereisen. Want hoewel economie, politiek, sociologie en wetenschap belangrijke gereedschappen zijn om de onderling samenhangende crises waarmee de mensheid wordt geconfronteerd het hoofd te bieden, kan voor de gevaarlijke situatie waarin de wereld verkeert alleen dan een werkelijke oplossing worden verwezenlijkt, wanneer rekening wordt gehouden met de geestelijke zijde van de mens en het hart van de mens wordt getransformeerd.
Hoewel er mystieke aspecten zijn die zich niet makkelijk laten verklaren, kan de geestelijke zijde van de mens in de praktische zin worden gezien als de bron van eigenschappen die bekrompen eigenbelang overstijgen. Hieronder vallen eigenschappen als liefde, mededogen, verdraagzaamheid, betrouwbaarheid, moed, nederigheid samenwerkingsgezindheid en bereidheid tot opoffering voor het algemeen belang - eigenschappen van een verlichte bevolking die in staat is om een verenigde wereldbeschaving op te bouwen.
De grondige en verstrekkende verandering, eenheid en ongekende samenwerking, nodig om de wereld te heroriënteren in de richting van een milieukundig duurzame en rechtvaardige toekomst, zullen alleen mogelijk zijn door de menselijke geest te beroeren, door een beroep te doen op die universele waarden welke als enige aan individuen en volkeren de kracht kunnen geven te handelen in overeenstemming met de belangen van de planeet op lange termijn en van de mensheid als geheel. Eenmaal aangeboord, zal deze krachtige en dynamische bron van individuele en collectieve motivatie zo'n diepgaande en heilzame geest onder de volkeren van de aarde vrijmaken, dat geen macht in staat zal zijn de verenigende kracht ervan te weerstaan.
De eenheid van de mensheid is de fundamentele geestelijke waarheid van onze tijd. Het universeel aanvaarden van dit principe - met zijn gevolgen voor sociale en economische rechtvaardigheid, universele deelname in conflictvrije besluitvorming, vrede en collectieve veiligheid, gelijkwaardigheid van man en vrouw en universeel onderwijs - zal het mogelijk maken om de wereld te reorganiseren en te besturen als een land; het thuis van de mensheid.
Meer dan honderd jaar geleden daagde Bahá'u'lláh de heersers en volkeren der aarde uit hun visie wereldomvattend te maken: "Men beroeme zich er niet op zijn vaderland lief te hebben, maar stelle er een eer in de gehele wereld lief te hebben." Deze uitdaging wacht nog altijd op antwoord.